Op 4 juli 2016 is een vliegtuig kort na vertrek van baan 21 afgeweken van zijn geïnstrueerde hoogte en route. Hierbij is het vliegtuig in de buurt gekomen van een tweede vliegtuig dat vertrokken was van dezelfde baan. De twee vliegtuigen zijn elkaar dichter genaderd dan de separatieminima voorschrijven. LVNL heeft dit voorval gemeld bij de Onderzoeksraad voor Veiligheid en doet zelf onderzoek.
De horizontale of verticale afstand tussen vliegtuigen tijdens de vlucht wordt aangeduid als ‘separatie’. De minimale separatie is bedoeld om het verkeer veilig te laten verlopen en daarbij de capaciteit van het luchtruim optimaal te kunnen benutten. De luchtverkeersleiding is verantwoordelijk voor het handhaven van de minimale onderlinge separatie tussen verkeersvliegtuigen die zich in het onder hen vallende verkeersgebied bevinden. Wanneer twee vliegtuigen ondanks de separatieminima te dicht bij elkaar komen dan is er sprake van een separatieonderschrijding.
De criteria voor de minimale separatie zijn zodanig ontworpen dat er voldoende tijd is om het verlies van de minimale afstand of hoogte te herstellen. Een verkeersleider doorloopt in korte tijd een aantal stappen:
Op de ochtend van 4 juli 2016 staan er omstreeks dezelfde tijd twee vliegtuigen gepland te vertrekken van Maastricht Aachen Airport; een Piper PA46 en een Ratheon PRM1. Beide vliegtuigen starten vanaf baan 21 voor de standaard vertrekroute richting het zuiden. De Piper vertrekt als eerste. De luchtverkeersleider laat de Raytheon pas starten als hij deze een hoogte kan toewijzen die gesepareerd is van de Piper.
De radarverkeersleider geeft de Piper een koersinstructie om de standaard vertrekroute te verlaten, zodat de Raytheon, die inmiddels aan de start is begonnen, op een later moment een vrije route heeft om te klimmen. Op deze manier wordt de Raytheon gesepareerd van de Piper. De Piper draait echter verder dan de opgedragen koers en de radarverkeersleider geeft een nieuwe koersinstructie waar de Piper niet op reageert. Op dit moment roept de Raytheon op bij de radarverkeersleider, hij klimt naar 2000 voet - ruim 600 meter. De Piper heeft dan nog een hoogte van 4.000 voet - ruim 1.200 meter. Kort hierna geeft het radarscherm aan dat de Piper naar het westen vliegt op een hoogte van 2.000 voet - ruim 600 meter.
De radarverkeersleider reageert en geeft de Raytheon een koers die wegdraait van de Piper. De Raytheon krijgt ook informatie over de positie. De piloot van de Raytheon geeft aan de Piper te zien. Korte tijd later is er weer radiocontact met de Piper. De piloot geeft aan te willen terugkeren naar de luchthaven. De Raytheon krijgt hierna opdracht zijn vertrekroute naar het zuiden te vervolgen.
De minimale afstand tussen de Piper en de Raytheon was 0,9 nautische mijl - ruim 1,6 kilometer - horizontaal en 200 voet - circa 61 meter - verticaal.
Uit het onderzoek blijkt dat de situatie is ontstaan doordat de piloot van de Piper de controle over het vliegtuig is kwijtgeraakt. De Piper verliest snel hoogte en wijkt af van de standaard vertrekroute. Het gevolg hiervan is dat de Piper en de Raytheon dichter bij elkaar in de buurt komen dan dat de separatieminima voorschrijven.
De naderingsverkeersleider heeft adequaat gereageerd door de Raytheon een uitwijkende koers naar het noorden op te dragen. Contact met de Piper blijkt, ondanks pogingen van de verkeersleider, niet mogelijk. De verkeersleider heeft de Raytheon informatie gegeven over de positie van de Piper. De piloot van de Raytheon heeft de Piper korte tijd later in zicht. De Raytheon vervolgt de bocht naar het noorden, waarmee de onderlinge afstand verder wordt vergroot. Korte tijd later krijgt de naderingsverkeersleider contact met de Piper. De Piper wenst terug te keren naar de luchthaven en krijgt daarvoor koersopdrachten van de naderingsverkeersleider. De Raytheon kan daarop zijn route vervolgen.
LVNL kan dergelijke uitzonderlijke situaties niet voorkomen. Het voorval is op adequate en effectieve wijze gedetecteerd en opgelost. Er is op het gebied van luchtverkeersleiding geen verdere opvolging noodzakelijk.
Classificatie: major incident
