Separatie

Binnen het plaatselijke luchtverkeersleidingsgebied van een luchthaven - de controle zone (CTR) - mag ook gebruik worden gemaakt van visuele separatie: zolang de verkeersleiders beide vluchten kunnen waarnemen of beide vliegers elkaar in zicht hebben, geldt visuele separatie. Dit is bijvoorbeeld nodig voor de separatie van twee opeenvolgende starts, maar bijvoorbeeld ook voor de afhandeling van vliegverkeer dat 'op zicht' vliegt, het zogenoemde VFR-verkeer, in het luchtruim direct rond een luchthaven.

Een andere vorm van separatie vindt plaats bij parallel landen. Schiphol heeft drie banen die parallel aan elkaar liggen. Wanneer twee vliegtuigen naderen voor de Polderbaan (18R) en de Zwanenburgbaan (18C) vliegen ze dichter bij elkaar dan de standaardnorm voorschrijft. Dit komt door de geografische ligging van de banen. Als de vliegtuigen in de vaste koers voor de nadering vliegen, gekoppeld aan het landingssysteem voor die baan, is er conform de afspraken sprake van verminderde separatie.

In de luchtvaart wordt onderscheid gemaakt tussen vliegverkeer dat 'op zicht' vliegt en vluchten die 'op instrumenten' vliegen. Vluchten die 'op zicht' vliegen zijn meestal kleinere vliegtuigen. Dit verkeer wordt VFR-verkeer genoemd. VFR staat voor Visual Flight Rules. Het vliegverkeer dat 'op instrumenten' vliegt heet IFR-verkeer, waarbij IFR staat voor Instrument Flight Rules.

Om het  VFR-verkeer zoveel mogelijk onafhankelijk te maken van het IFR-verkeer, kan gebruik worden gemaakt van geografische separatie. Hiertoe zijn specifieke gebieden vastgesteld zoals de VFR-sector en ILS-areas, of gebieden in het verlengde van de landingsbaan met een instrumentlandingssysteem (ILS).

Vermindering van separatie is toegestaan als de betreffende vliegtuigen deel uitmaken van zogenoemd 'aerodrome traffic' (het vliegverkeer in de nabijheid van een luchthaven), en:
1. Voldoende separatie kan worden gegeven door de runway controller als elk vliegtuig voor hem voortdurend zichtbaar is, of
2. Vliegtuigen voortdurend zichtbaar zijn voor de vliegers en deze vliegers aangeven zelf hun separatie te kunnen handhaven, of
3. In het geval van elkaar volgende vliegtuigen, de vlieger van het achterste vliegtuig meldt het vliegtuig voor hem in zicht te hebben en aangeeft zelf de separatie te kunnen handhaven.